ویراستیار چیست؟

نرم‌افزار 'ویراستیار' افزونه‌ای برای مایکروسافت وُرد است که برای استفادهٔ کاربران فارسی‌زبان طراحی شده است. از قابلیت‌های ویراستیار می‌توان به اصلاح خطاهای املایی، اشتباهات ویرایشی و نشانه‌گذاری، و نیز استانداردسازی متون فارسی اشاره کرد. ویراستیار به سفارش دبیرخانهٔ شورای عالی اطلاع‌رسانی تولید شده است و به‌صورت رایگان و متن‌باز عرضه می‌شود.

قابلیت‌ها‌ی ویراستیار

پشتیبانی از نسخه‌های مختلف مایکروسافت وُرد

نرم‌افزار 'ویراستیار' افزونه‌ای برای مایکروسافت وُرد (Microsoft Word) است که قابلیت‌های متعددی را برای کاربران فارسی زبان فراهم می‌کند. نرم‌افزار ویراستیار امکان پشتیبانی از نسخه‌های متفاوت مایکروسافت وُرد و ویندوز را دارا است.

در این افزونه تلاش شده تا تمام قسمت‌ها قابل سفارشی‌سازی باشند. این سفارشی‌‌سازی توسط تغییر در تنظیماتِ هر کدام از ویژگی‌ها قابل انجام است. برای دسترسی به تنظیمات، از پنجره‌ی تنظیمات استفاده می‌شود که شامل قسمت‌های زیر است:

غلط‍یاب
اصلاح نویسه‌ها
پیش پردازش املایی
تکمیل خودکار واژه‌ها
میانبر
اصلاح اشکال‌های افزونه

غلطیاب املایی

غلط‌یاب املایی ویراستیار از کارایی بالا و سرعت مناسبی برخوردار است. از موارد کارکرد غلطیاب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

اصلاح املای واژه‌ها
ارائه‌ی لیستی از واژه‌های صحیح پیشنهادی
اصلاح انواع غلط‌های فاصله‌گذاری
چسبیدن واژه‌های متوالی به هم
درج فاصله‌ی اشتباه میان کلمه
اصلاح کاربرد نابجای فاصله به جای شبه‌فاصله
تلفیق درج اشتباه فاصله و چسبیدن واژه‌های متوالی
تشخیص و اصلاح واژه‌های با پسوند
تشخیص و اصلاح تکرار متوالی کلمه
اصلاح غلط‌های ناشی از هم‌آوایی
امکان افزودن واژه‌های جدید به واژه‌نامه
امکان اصلاح یک مورد غلط به طور یکباره در کل متن
امکان نادیده گرفتن یک مورد غلط و عدم اصلاح آن
امکان نادیده گرفتن یک مورد غلط و عدم اصلاح آن در کل متن

تبدیل پینگلیش

بااین بخش می‌توان واژه‌های پینگلیش (واژه‌های فارسی که با حروف انگلیسی نوشته شده‌اند - فینگلیش) را به معادل (یا معادل‌های) فارسی آنها تبدیل کرد. پینگلیش‌نویسی در حوزه‌ اینترنت بسیار پرکاربرد بوده و اگرچه وروداستانداردهایی مانند یونیکد، و همچنین تلاش جامعه فارسی‌زبانِ اینترنت در اشاعه زبان فارسی، از تمایل کاربران در پینگلیش‌نویسی کاسته است، اما هنوز متون فارسی بسیاری را می‌توان یافت که با نویسه‌های انگلیسی نوشته شده‌اند. با استفاده از این قابلیت، کاربر می‌تواند این‌گونه متن‌هارا به فارسی روان تبدیل کند.

تکرار حروف در واژه‌ها پینگلیش
استفاده از حروف بزرگ (در ابتدا و انتهای واژه‌ها)، اعداد و نویسه‌های ویژه در واژه‌ها
استفاده از واژه‌های انگلیسی
استفاده از نویسه‌ی x برای تایپ حرف 'خ'

اصلاح نویسه‌های متن

بااستفاده از این ویژگی نرم‌افزار می‌توانید همۀ نویسه‌های (کاراکترهای) متن را استاندارد کنید. اگر نویسه‌ی غیر استانداردی یافت شد، با معادل استاندارد آن جایگزین می‌شود.

اصلاح انواع حرف 'ک
اصلاح انواع حرف 'ی'
تبدیل ارقام عربی به معادل فارسی.
اصلاح نویسه‌ی نیم‌فاصله
اصلاح اعراب
حذف نیم‌فاصله‌های تکراری

پیش پردازش املایی متن

در پیش پردازش املایی موارد زیر می‌توانند تصحیح شوند:

ها: اصلاح فاصله‌گذاری 'ها' در انتهای واژه‌ها
می: اصلاح فاصله‌گذاری 'می' در ابتدای واژه‌ها
‍ـۀ: تبدیل '‍‍ۀ' به '‍ه‌ی'
ب: تبدیل 'ب' متصل به ابتدای واژه‌ها به 'به'
اصلاح فاصله‌گذاری پسوندها

اصلاح نشانه‌گذاری

این بخش از نرم‌افزار، غلط‌های نشانه‌گذاری را تشخیص داده و اصلاح می‌کند. این غلط‌ها بر اثر اشتباه در نمادگذاری علائم زیر پدید می‌آیند:

نقطه
ویرگول
‍نقطه ویرگول
علامت سوال
علامت تعجب
نقل قول
پرانتز
گیومه

تبدیل اعداد

این بخش از نرم‌افزار قابلیت تشخیص و تبدیل اعداد را فراهم می‌کند. اعداد درهر یک از دسته‌بندی‌های زیر قابل تشخیص و تبدیل به یکدیگر هستند.

عدد طبیعی یا اعشاری با رقم‌های انگلیسی
عدد صحیح با نوشتار فارسی
عدد اعشاری با نوشتار فارسی
عدد کسری با نوشتار فارسی

تبدیل تقویم و تاریخ

این بخش از نرم‌افزار قابلیت تشخیص و تبدیل عبارت‌های تاریخ را فراهم می‌کند.عبارت‌ها‌ی تاریخ در هریک از دسته‌بندی‌های زیر قابل تشخیص و تبدیل به یکدیگر هستند.

گونه‌های مختلف نوشتار تاریخ به صورت عددی و نوشتاری با ارقام انگلیسی و فارسی.
گونه‌های مختلف نوشتار تاریخ به زبان انگلیسی
قابلیت تصحیح برخی اشتباهات در درج تاریخ

دیگر قابلیت‌های افزونه

علاوه بر موارد یاد شده این افزونه دارای قابلیت‌های دیگری است که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنیم.

قابلیت تکمیل خودکار کلمات
قابلیت به روز رسانی لغت نامه‌ها
‍وجود راهنمای داخل برنامه

پرسش‌های متداول

پرسش: ویراستیار را نصب کرده‌ام، اما نمی‌توانم محل برنامه آن را پیدا کنم. ویراستیار چگونه اجرا می‌شود؟

پاسخ: ویراستیار یک افزونه برای Microsoft Office Word است. برای استفاده از امکانات ویراستیار، باید برنامه Word را اجرا کنید. در نسخه 2007 و 2010، یک سربرگ جدید به ‌نام Virastyar به محیط Word اضافه می‌شود. در نسخه 2003، قابلیت‌های ویراستیار در نوارابزار Word ارائه می‌شود. برای آگاهی از امکانات ویراستیار و چگونگی استفاده از آنها، به فایل راهنما مراجعه کنید.

پرسش: با وجودی‌که نصب ویراستیار با موفقیت انجام شده است، اما هنگام اجرای Word با پیغامی مشابه شکل زیر مواجه می‌شوم و افزونه بدرستی بارگذاری نمی‌شود. مشکل چیست؟

پاسخ: افزونه ویراستیار برای اجرای صحیح به نیازمند فعال بودن قابلیت VBA در Word است. ممکن است شما در هنگام نصب Word این گزینه را که بصورت پیش‌فرض فعال است، غیرفعال کرده باشید. برای رفع این مشکل، برنامه نصب Word را مجدداً اجرا کنید. Add or Remove Features را انتخاب کنید.در آفیس 2003، Choose advanced customization of applications را انتخاب کرده و در پنجره بعدی؛ زیر گزینه Office Shared Features، گزینه Visual Basic for Applications (VBA) را علامت زده و تایید کنید.در آفیس 2007، زیر گزینه Office Shared Features، گزینه Visual Basic for Applications (VBA) را علامت بزنید و تایید کنید.پس از اتمام نصب؛ Word را مجدداً اجرا کنید.

پرسش: در بعضی موارد دیده می‌شود که برنامه عملکرد صحیحی از خود نشان نمی‌دهد. برای مثال کلمه‌ای نادرست تشخیص داده شده است ولی هیچ کلمه‌ای به عنوان مورد صحیح پیشنهاد داده نمی‌شود. علت مشکل چیست؟

پاسخ: در این مورد و مواردی شبیه به این مورد که یک قابلیت به درستی عمل نمی‌کند اولین گزینه برای تصحیح برنامه،‌ بررسی دادگان آن بخش است. در این موارد واژه‌نامه مربوط به دادگان آن بخش دارای مشکل است. باید از طریق تنظیمات افزونه،‌ واژه‌نامه‌ی دادگان آن بخش را حذف کرده و واژه‌نامه‌ی درست به برنامه اضافه شود.

پرسش: آیا این برنامه دارای قابلیت پشتیبان‌گیری است؟ به صورت واضح‌تر اینکه اگر تغییراتی که برنامه اعمال می‌کند درست نباشد آیا راهی برای بازگرداندن متن به حالت اولیه‌ی خود وجود دارد؟

پاسخ: در این نرم‌افزار سعی شده است تا بهترین عملکرد به کاربر ارائه‌ شود. اما با توجه به اینکه دقت این برنامه 100% نبوده و این امکان وجود دارد که کاربر از تغییرات اعمال شده رضایت نداشته باشد باید راهکاری برای برگرداندن متن اولیه وجود داشته باشد. برای نیل به این هدف می‌توان از پشتیبان‌گیر خودکار Mirosoft Office Word استفاده کرد.برای فعال کردن این مورد در Word 2007 ابتدا دکمه‌ی Office در گوشه‌ی بالا سمت چپ کلیک کرده و سپس گزینه‌ی Word Options را انتخاب نمایید. در اینجا باید گزینه‌ی Advanced Save Alwayes create backup copy را فعال کرد. از توصیه‌های دیگر این است که در بخش Save Save documents گزینه 'Save AutoRecover information ' را فعال کنید.برای فعال سازی این موارد در Word 2003 بدین ترتیب عمل کنید: از منو Tools، بخش Options را انتخاب کنید. در پنجره تنظیمات، سربرگ Save را انتخاب کرده و گزینه 'Always create backup copy' را تیک بزنید. در همان بخش می‌توانید گزینه 'Save AutoRecover info every' را تنظیم کنید.